Hiç kimsenin benden daha fazla değer veremeyeceği
matematiğin, bir düşmanı, bir muhalifi olmayla suçlandığımı
duyuyorum. Onun başarılı gelişimi beni yalanlıyor.
GOETHE
Matematik ile ne kadar ilgilisiniz bilmiyorum
ama, ilginiz yalnızca kullanımın ötesinde ise, mesela bir üniversitenin
matematik bölümünde okuyorsanız ya da öğretiyorsanız daha da kötüsü
bu konuda araştırma yapıyorsanız, çevrenizin size karşı tavırlarında
"farklı" davrandıklarını hissediyorsunuzdur. İnsanların
sizin matematikçi olduğunuzu öğrendikten sonra bir adım gerilemesi
doğal bir davranış haline gelmiştir. Sonrasında ise bilindik sorularla
karşı karşıya kalırsınız.
Bu farklı davranışların nedeni biraz da olsa matematiğin doğasından
geliyorsa da, gerçek neden matematik ile uğraşanların garipliğindedir.
Bir düşünsenize, banyoda yıkanma sırasında suyun kaldırma kuvvetini
bulduğunu düşünerek çıplak olarak dışarıya fırlayan ve "evreka,
evreka" diyerek ortalıkta dolaşan biri sizce "normal"
olabilir mi? ya da düşen bir elmayı gördüğünde, düşünülebilecek
o kadar çok şey varken, olayın fiziksel açıklamasını yapmayı kim
akıl edebilir? Hastanede ölüm döşeğindeyken bir sayının özelliğini
ziyaretinize gelen biri ile tartışmayı düşüne bilir misiniz? Peki
ya 85 yıllık yaşantınız boyunca bakir/bakire kalmayı göze alabilir
misiniz?
Diyelim ki bunların hiçbiri sizin için sorun değil.
O gizemli dünyayı, dilini, yöntemlerini, kullandığı araçları seviyorsunuz.
Daha da fazlasıyla, yan etkileri umurunuzda bile değil, sizin için
varsa yoksa matematik. Severek yaptığınız bu şeyin gerekli olduğunu
kendinizi ikna edebildiniz belki ama, size sorulan "ne işe
yarar şu matematik ?" sorusunu soru sahiplerine açıklıya biliyor
musunuz?. Böyle bir sorunum yok diyorsanız ne mutlu size, siz gerçek
bir matematikçisiniz. Ama yok, matematiğin gerekliliği üzerine uzun
felsefi konuşmalar yaparak karşınızdakini ikna etmeye çalışıyorsanız,
işiniz var demektir.
Bilimin inandırıcılığına dayanarak, matematiğin
bir bilim dalı olduğu ve bilimdeki gelişmelerin matematiğin gelişmesine
bağlı olduğu söylemi ile yaptıklarınızı açıklamaya çalışabilirsiniz.
Sizce, Leonardo Da Vinci'nin dediği gibi, matematiksel açıklamalar
ve yöntemler kullanılmadan yapılan hiçbir araştırmaya bilimsel denemez.
Bütün temel bilim dallarında, mimarlık ve mühendislik gibi uygulamalı
bilimlerde, hukukta ve hatta tıp bilimlerinde bütün araştırmaların
temelinde matematik vardır, ampirik bilimlerde matematiğin yeri
ve önemi tartışılamaz. Bir düşünsenize, matematik olmadan bir sosyal
bilimci anketlerini sonuçlandırabilir mi? Bizi yüzdeler olarak tanımlandıramazsa,
konusunda bir çalışmayı nasıl bitirebilir?. Bir hukukçunun matematiksel
yöntem ve mantık kullanmadan suçu ve suçluyu tanımlaması olası mıdır?.
Ya ekonomistler, Gayri Safi Milli Hasılayı, Kar ve zararı, gelir
ve giderler hesaplarını matematik olmadan nasıl hesaplarlar. Bakkallar
nasıl satış yapar, güzellik yarışmalarında sınıflandırmalar neye
göre oluşturulur, bir işçinin emeği nasıl belirlenir, hocalar nasıl
not verir. Menzili ve etkisini matematiksel olarak hesaplanamayan
bombalar, silahlar, füzeler çalışabilir mi?. Bir fizikçi hareketi
nasıl açıklar, bir kimyacı katışımı nasıl elde eder. Daha da önemlisi
"bu benim" diyebilmek olası olur mu?. O "tek dişi
kalmış canavar"ın oluşumunda ve gelişmesinde matematiğin önemi
bir kenara atılabilir mi?. Tek ya da hiç kavramlarının niceliksel
anlamı dışında bir anlam oluşturmasını açıklamakta zorlanmaz mıyız?.
Ya doğa bilimlerde "cansız"a "can" veren hareket
formülleri hangi kavramlarla açıklanabilir?.
Sayıların ve ölçümlerin olmadığı bir yaşam biçiminin
ütopyalarımızda bile bir yeri yoktur. İnsanın temel çelişkisini
yaşadığı doğayı yenebilmesi ve onun üzerinde hakimiyet kurabilmesinin
yolu olan bütün araçların ve yöntemlerin gelişmesinden yanayızdır
her zaman. Doğal kalan tek şeye, afete, çözümü düşünür ve düşleriz.
Yaşadığımız evreni kendi düşlerimizdeki biçimiyle yorumlar ve değiştirmeye
çalışırız. Bu amaçla kullanılacak bütün yöntemler mubahtır. Daha
da fazlasıyla bu yöntemleri geliştirme üzerine koyarız uğraşlarımızı.
Bütün bunların üzerinde matematik olmalıdır. Her ne kadar soyutlama
üzerine kurulsa da "bilimin dilidir" matematik. Doğayı
anlama, değiştirme, dönüştürme sürecinde zorunlu bir "tasarımdır".
Haklı olmalısınız. Yaşamın bütününde vardır matematik. Sevme sekte,
isteme sekte yaşamın kendisi onun dili ve yöntemi üzerine kurulmuştur.
Ve ne olursa olsun bir yönü ile matematik mutlaka olmalıdır.
